قطعات موتوری

گژن پین

(به انگلیسی: Gudgeon pin) میله‌ای است تو خالی که سر کوچک شاتون را به پیستون مربوط می‌کند. برای آنکه در عین سخت بودن، حالت خمش نیز داشته باشد پس از تهیه آن از فولاد به‌سازی شده، سطوح خارجی آن را با روش سمانتاسیون سخت می‌کنند.

شاتون

(به روسی: шатун) (به انگلیسی: connecting rod) اهرمی است که در موتورهای پیستونی حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل می‌کند.

میان شاتون و میل‌لنگ یاتاقان قرار دارد تا در صورت نرسیدن روانکار، اصطکاک بین شاتون و میل لنگ باعث سایش و یاتاقان زدن موتور نشود. معمولاً در موتورهای پیستونی شاتون را از جنس فولاد می‌سازند.

میل‌لَنگ

قطعه‌ای در موتورها است که حرکت خطی پیستون‌ها را تبدیل به حرکت دورانی می‌کند
میل‌لنگ معمولاً به وسیله یاتاقان روی بلوک سیلندر سوار می‌شود و قطعه‌ای بنام «بغل یاتاقانی» خلاصی یا لقی طولی میل لنگ را تنظیم می‌کند. خلاصی میل‌لنگ در یاتاقان کمتر یک دهم میلی‌متر است. میل لنگ دارای لنگ‌ها یا نقاط اتصال ثابت و متحرک می‌باشد، لنگ‌های ثابت به وسیله یاتاقان‌های ثابت روی بلوک سیلندر بسته می‌شوند و فقط حرکت چرخشی دارند و به همین جهت به این نام خوانده می‌شوند. لنگ‌های متحرک که علاوه بر حرکت چرخشی حرکت دورانی نیز دارند به وسیله یاتاقان متحرک به شاتون وصل می‌شوند. شاتون نیز از طریق گژن پین به پیستون متصل می‌گردد و به این طریق حرکت رفت و برگشت پیستون که کورس پیستون نامیده می‌شود به حرکت دورانی تبدیل می‌شود.

بر روی لنگ‌های ثابت میل لنگ سوراخهایی وجود دارد که به لنگهای متحرک راه دارند، روغن موتور از طریق این سوراخها یاتاقانهای متحرک را روغن کاری می‌کند. معمولاً در قسمت جلویی میل لنگ دنده‌ای وجود دارد که به وسیله زنجیر، تسمه یا دنده میل بادامک یا میل سوپاپ را می‌چرخاند. نیروی چرخش دینام «آلترناتور»، پمپ هیدرولیک فرمان، کمپرسور کولر و واتر پمپ نیز از طریق چرخش میل لنگ و به وسیله تسمه‌ها و پولی‌ها تأمین می‌شود. چرخ لنگر یا فلایویل در قسمت انتهایی میل لنگ بسته می‌شود که دیسک و کاور کلاچ روی آن بسته می‌شوند و نیرو را به گیر بکس و سپس به چرخها انتقال می‌دهند. برای درک بهتر مکانیزم عملکرد میل لنگ می‌توان آن را به رکاب‌های دوچرخه تشبیه کرد.

پیستون چیست؟

پیستون قطعه ای استوانه ای شکل و تو خالی است که یک سرش بسته و سر دیگرش باز است. طول این استوامه کمی بیشتر از قطرش است. البته قطر پیستون در سطح پایینی آن یعنی سطح بازش کمی کمتر از سطح بالایی آن طراحی میشود.این قطعه که عمل رفت وبرگشت را درون سیلندرموتور انجام میدهد منجر به تراکم مخلوط سوخت و هوا میشود و این مخلوط را برای فرایند احتراق آماده میسازد. پیستون ها معمولا سبک با توان انتقال حرارتی بالا ساخته میشوند. قدرت انتقال حرارت در این قطعه بسیار حیاتی است چرا که ممکن است بالارفتن دمای آن تحت تاثیر دمای محفظه احتراق منجر به چسبیدنش به دیواره سیلندر و اخلال در عملکرد موتور شود.

پیستون به وسیله شاتون در داخل بوش حرکت میکند که از طریق گژن پین به شاتون و شاتون به میل لنگ متصل میشود. معمولا محفظه احتراق برروی تاج پیستون تعبیه میشود. شیارهایی نیز بر روی محیط پیستون تعبیه میشود که محل قرارگیری رینگ ها می باشد. در صورتی که اندازه این شیار هابیش از حد داده شده در اطلاعات فنی دستگاه باشد پیستون بایدحتما تعویض گردد.

معمولا پیستون ها از طریق پاشش روغن به وسیله یک جت روغن و یا پاشش از طریق برخورد ته شاتون باسطح روغن خنک کاری میشوند در صورت قطع شدن این خنک کاری پیستون براثرحرارت حاصل از احتراق منبسط شده و باسطح داخلی بوش تماس پیدا میکند رینگ های پیستون به دو دسته رینگ های کمپرس و رینگ روغنی تقسیم میشود تعدادرینگ ها در هرنوع بستگی به طراحی موتور دارد.

بالاترین رینگ پیستون که رینگ کمپرس می باشد بیشترین حرارت و فشار را از احتراق تحمل میکند و معمولا سطح آن و سطح شیار پیستون جهت تحمل این فشار ودما سخت کاری شده اند.سپس به ترتیب فشار و دما بر روی رینگ های کمپرس دیگر کاسته می شود. رینگ روغنی که در قسمت پایین پیستون قرارمیگیرد وظیفه جمع آوری روغن های اضافی از روی سطح بوش را دارد.

بجز اندازه طول وعرض سطح مقطع رینگ که باید در محدوده داده شده در اطلاعات فنی دستگاه باشد اندازه بازشدن دهانه رینگ ها (clearance butt) نیز بسیار مهم است که باقراردادن رینگ در پایین ترین قسمت بوش قابل  اندازه گیری می باشد. نیروی حاصل از فشار گازها برروی پیستون از طریق شاتون به میل لنگ منتقل میشود . شاتون در قسمت بالابوسیله بوش بر روی گژن پین و در پایین بوسیله یاتاقانهای متحرک بر روی میل لنگ میلغزد.

سوپاپ چیست؟

یکی از دریچه های قارچی شکل قطعات موتوراست که بر روی سرسیلندر گذاشته میشود و مخلوطی از هوا و سوخت را برای ورود و خروج به وسیله هر چیزی میتوان یک سوپاپ نامبرده شود.

سوپاپ هوا: در دمای پایین تری کار میکند و بزرگ تر از سوپاپ های خروجی است

سوپاپ دود : از لحاظ اندازه کوچک تر از سوپاپ های ورودی است و به دلیل احتراق و گاز های ناشی از احتراق دمای بالایی دارد.

رینگ

وظایف اصلی رینگ موتور را میتوان به کاهش سطح تماس میان پیستون و جداره نگهداری و حفظ تراکم در قسمت فوقانی , جلوگیری از اصطکاک و ممانعت از فرسودگی بیش از حد کنترل روغن و روغنکاری در فاصله بین دیواره سیلندر و پیستون اشاره کرد.

بوش

به منظور افزایش دادن قطر داخلی , تسریع و تسهیل فرآیند تعمیر و البته برای روغن کاری و خنک کاری شدن هرچه بهتر در مسیرهای حرکت رفت و برگستی مورد استفاده قرار میگیرد.